Czy warto rejestrować znak towarowy?
W niniejszym wpisie wyjaśnię czym jest znak towarowy i jakie korzyści płyną z jego rejestracji.
Czym jest znak towarowy?
Wyjaśniając pojęcie znaku towarowego najlepiej posłużyć się jego definicją legalną, zamieszczoną w ustawie Prawo własności przemysłowej.
Znakiem towarowym może być każde oznaczenie umożliwiające odróżnienie towarów jednego przedsiębiorstwa od towarów innego przedsiębiorstwa oraz możliwe do przedstawienia w rejestrze znaków towarowych w sposób pozwalający na ustalenie jednoznacznego i dokładnego przedmiotu udzielonej ochrony.
Znakiem towarowym może być w szczególności wyraz, włącznie z nazwiskiem, rysunek, litera, cyfra, kolor, forma przestrzenna, w tym kształt towaru lub opakowania, a także dźwięk. Warto wspomnieć, że aktualne brzmienie definicji znaku towarowego jest wynikiem nowelizacji ustawy Prawo własności przemysłowej, implementującej do polskiego porządku prawnego dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/2436 z 16 grudnia 2015 r. mającej na celu zbliżenie ustawodawstw państw członkowskich odnoszących się do znaków towarowych. Wspomniana nowelizacja weszła w życie 16 marca 2019 r. i w zakresie definicji znaku towarowego zniosła wymóg jego graficznej przedstawialności. Obecnie znak towarowy nie musi być przedstawiony w sposób graficzny, wystarczy, że oznaczenie będzie możliwe do przedstawienia w rejestrze znaków towarowych w sposób pozwalający na ustalenie jednoznacznego i dokładnego przedmiotu udzielonej ochrony. Omawiana zmiana umożliwiła (a przynajmniej znacznie ułatwiła) rejestrację takich znaków jak melodia, hologram czy ruchomy obraz.
Mimo powyższych zmian legislacyjnych, w rejestrach wciąż królują standardowe znaki towarowe, czyli przede wszystkim znaki słowne i graficzne. Najczęściej jako znak towarowy przedsiębiorcy zastrzegają nazwę przedsiębiorstwa lub jego logo.
Korzyści płynące z rejestracji znaku towarowego
Rejestracja znaku towarowego oczywiście kosztuje. Wysokość opłat uzależniona jest m.in. od zakresu terytorialnego ochrony i ilości klas objętych zgłoszeniem, ale w najprostszym wariancie opłaty oscylują w okolicach 900 zł. Do tego dochodzi jeszcze wynagrodzenie za koszt obsługi prawnej, jeśli zdecydujemy się na korzystanie z usług prawnika.
Czy w takim razie w ogóle opłaca się rejestrować znak towarowy? Jakie mamy z tego tytułu korzyści?
Po rejestracji, nasz znak, którym sygnujemy towary lub usługi, uzyskuje specjalną ochronę prawną. Ochrona ta ma charakter monopolu, co znaczy, że tylko właściciel (lub właściciele) może posługiwać się danym znakiem dla oznaczania danej kategorii produktów, na określonym terytorium. Praktyczne znaczenie tej regulacji dostrzega się przede wszystkim w sytuacji, kiedy pojawiają się problemy z konkurencją. Kiedy zakładamy firmę i zaczynamy rozwijać nasz biznes, zazwyczaj nie myślimy o takich sprawach jak zastrzeżenie nazwy przedsiębiorstwa czy logo. To zrozumiałe, na głowie są inne, ważniejsze (tak się przynajmniej wydaje) problemy i wydatki. Komplikacje mogą pojawić się w momencie, kiedy nasza firma staje się rozpoznawalna i zyskuje określoną renomę. Wtedy na horyzoncie mogą pojawić się nieuczciwi konkurenci, podszywający się pod naszą firmę. Uzyskanie świadectwa ochronnego na określony znak pozwala na skuteczną walkę z takimi osobami. Po rejestracji znaku towarowego nikt inny nie może używać zastrzeżonej przez nas nazwy/logo, nawet jeśli będą jedynie podobne do zastrzeżonego znaku. Można zatem zmusić taką osobę do zaprzestania używania spornego oznaczenia. Zabezpieczymy się też na wypadek sytuacji, gdyby inny przedsiębiorca próbował zarejestrować używane przez nas oznaczenie jako własny znak towarowy. Teoretycznie jest to bowiem możliwe. Urząd Patentowy, rozpatrując zgłoszenie, nie dokonuje analizy rynku i nie bada tego, czy określone oznaczenie już funkcjonuje w obrocie. W tym miejscu warto dodać, że – wbrew przekonaniu wielu osób – dostatecznej ochrony prawnej nazwy przedsiębiorstwa nie zapewnia również jej rejestracja w CEIDG czy KRS. Sama rejestracja określonej firmy w KRS nie zablokuje możliwości rejestracji nawet identycznego znaku towarowego przez naszego konkurenta.
Ponadto rejestracja znaku towarowego niewątpliwie zwiększa wartość i renomę przedsiębiorstwa. Rozpoznawalny znak towarowy sam w sobie posiada realną wartość, która przenosi się także na prestiż całej firmy. To z kolei przekłada się na zaufanie klientów do danych usług i produktów, a także umożliwia ewentualną ekspansję terytorialną firmy, np. w postaci tworzenia sieci franczyzowej.
Kolejną korzyścią płynącą z rejestracji znaku towarowego w Urzędzie Patentowym jest możliwość umieszczania obok naszego oznaczenia symbolu ®
W przekonaniu większości osób znak ten oznacza, że produkt jest „oryginalny”. Niektórzy zamieszczają „erkę” na swoich stronach internetowych, co miałoby chyba podkreślać ochronę praw autorskich twórcy i chronić te strony przed nieuprawnionym kopiowaniem.
W rzeczywistości „erka” jest skrótem od słowa registered, czyli zarejestrowany. Co istotne, symbol ® można umieścić jedynie przy znaku towarowym, który został zarejestrowany w Urzędzie Patentowym. Posługiwanie się tym symbolem bez uprawnienia stanowi wykroczenie, za które grozi kara grzywny do 5.000 zł.
Rejestracja znaku towarowego pomaga również w ochronie domeny internetowej. Samo wykupienie domeny nie daje w zasadzie żadnego zabezpieczenia w perspektywie ochrony określonej nazwy. Konkurencja może bez przeszkód używać tego oznaczenia w swojej działalności, może również wykupić domenę łudząco podobną do naszej. Jeśli natomiast nasza domena stanowić będzie również zarejestrowany znak towarowy, mamy skuteczne narzędzia do walki z podmiotami posługującymi się naszą nazwą (lub podobną) dla oznaczania konkurencyjnych towarów lub usług.
Podsumowanie
Jak widać, korzyści płynących z rejestracji znaku towarowego jest sporo. Warto zatem rozważyć ten sposób ochrony budowanej przez nas marki, zwłaszcza, że rejestrowanie znaków towarowych staje się coraz bardziej popularne, co powoduje, że pula wolnych znaków towarowych staje się coraz mniejsza. Tym samym coraz trudniej będzie wymyślić i zarejestrować taki znak towarowy, który nie pozostaje w kolizji ze znakiem już zarejestrowanym.
Adwokat, absolwent WPiA Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. Współwłaściciel kancelarii CleverLaw – Świerczek Jezierski Kancelaria Prawna. Jego zainteresowania zawodowe koncentrują się wokół szeroko pojętego prawa informatycznego i internetowego.